Paderborn
Paderborn ligt aan de Westfaalse Hellweg, de oude handelsroute die sart aan de Rijn bij Homberg en loopt tot de Abdij van Corvey aan de Wezer. Al in 777 hield Karel de Grote er zijn Rijksdag. Rond 800 werd Bisdom Paderborn gesticht en werd het een prinsdom.
Paderborn werd in 1295 lid van de Hanze en kreeg in 1614 zijn eerste universiteit, die tot 1818 zou bestaan.
Paderborn was vaak betrokken in oorlog en geschillen. Zo is het tijdens de Dertigjarige Oorlog 16 keer belegerd en ingenomen en meerdere keren getroffen door brandstichting en plundering. Aan het einde van deze oorlog in 1648 had de stad nog maar zo’n 500 inwoners.
In 1802 verdween het prinsbisdom en kwam Paderborn toe aan Pruisen. Na de Franse tijd, waarin het tot het koninkrijk Westfalen behoorde, besloot het Congres van Wenen (1815) dat Paderborn Pruisisch zou blijven. In de 19e eeuw kreeg Paderborn verschillende spoorwegverbindingen, waarvan die met Hamm 1850 de eerste was.
Zevenjarige Oorlog
De streek rond Paderborn had erg te lijden onder de Zevenjarige Oorlog . Er vonden in het gebied veel troepenbewegingen plaats en een groot aantal troepen werden ingekwartierd in de dorpen. Dit had een grote invloed op het sociale leven en de voedselvoorziening voor de lokale bevolking.
De Zevenjarige Oorlog, ook wel de Derde Silezische Oorlog genoemd, duurde van 15 mei 1756 tot 1763 en kan gezien worden als het vervolg op de Oostenrijkse Successieoorlog.
Het was een oorlog tussen enerzijds Pruisen, Groot-Brittannië en Hannover – ook wel de geallieerden – en het Russische Rijk, Oostenrijk, Zweden, Saksen en Frankrijk anderzijds. Dit was de eerste keer dat een oorlog op zo’n ruime Europese schaal werd uitgevochten.
kaart van de slag bij Warburg 31 juli 1760.
Warburg de tweede stad van het prinsdom Paderborn ligt ruim 30km ten oosten van Helmern. Direct betrokken bij de slag waren 36.000 manschappen en daarvan waren 2,700 doden te betreuren. De slag werd gewonnen de geallieerde van Groot Brittannië, Hannover en Hessen- Kassel.
Pruisen was de aartsvijand van Oostenrijk en had Oostenrijk haar rijkste provincie Silezië ontnomen. Na een mislukte poging van Oostenrijk om dit gebied te heroveren sloot Oostenrijk in 1756 een alliantie met Frankrijk. Pruisen daarentegen kreeg in 1757 het verenigde Britse Koninkrijk aan zijn kant – de traditionele Engelse vijand van Frankrijk.
De grote aanstichter van de oorlog was echter Rusland, dat in de groeiende macht van Pruisen een concurrent zag in zijn doel om het zwakke Polen in te lijven. Rusland en zijn bondgenoot Oostenrijk hadden uiteindelijk het plan opgevat om Pruisen van de kaart te vegen. De Pruisische koning Frederik II besloot vanwege de oorlogsdreiging het initiatief te nemen.
Gedurende de oorlog werden een groot aantal veldslagen uitgevochten, waarvan die in 1760 bij Torgau, 400 km oostelijk van Paderborn, de belangrijkste was. Enkele maanden ervoor, op 10 juli 1760, vond de slag bij Korbach plaats, zo’n 40 km onder Helmern. Op 31 juli 1760 werd de slag van Warburg gewonnen door de Britten (geallieerde). Warburg ligt ongeveer 30 km ten oosten van Helmern en werd na de slag geplunderd.
Daarna sleepte de oorlog zich nog voort tot 1763 en eindigde met de Vrede van Parijs. Pruisen was door de oorlog uitgeput. Een half miljoen soldaten en burgers, ongeveer 10 % van de bevolking, had het leven verloren. Maar Pruisische machtspositie in Europa was nu voor lange tijd verzekerd.
Voor de bevoorrading waren de legers grotendeels afhankelijk van de lokale voorraden van de bevolking. Met name om deze reden had de bevolking het in het oorlogsgebied erg moeilijk. Alleen al in Haus Wünnenbergs, van het naburige dorp Wünnenberg, werden 250 Hessische soldaten gelegerd en in de directe omgeving nog eens 1100 Saksen-Gotha soldaten.
Ook Nederlandse huurlingen waren gelegerd in het gebied rond Paderborn.
Er werd in die tijd veel gedeserteerd. Groepjes deserteurs trokken ongecontroleerd door het land en maakten dit onveilig
Schilderrij van een troepenbewegingen tijdens de zevenjarige Oorlog
Andreas-Winter-Straße
In het stadsdeel Schloß Neuhaus ligt de Andreas-Winter-Straße. De straat is vernoemd naar Joannes Andreas Winter (1774 – 1855), priester van het plaatsje Neuhaus.
Met zijn nalatenschap werd in 1863 het St Andreas Krankenhause opgericht.
Foto in het voorjaar 2022 (Henk Winter – 1962).
